Kimyo chuqurlashtirilib o’tiladigan akadеmik litsеylarda kimyo fanlarini o’qitish mеtodikasining xususiyatlari Исполнитель

Kimyo chuqurlashtirilib o’tiladigan akadеmik litsеylarda kimyo fanlarini o’qitish mеtodikasining xususiyatlari

1.Kollej, hunar texnika bilim yurtlarida  kimyo

2. Kimyo o`quv fanini o`qitishga bo`lgan talablar

3.O`quv materialini hayot va ishlab chiqarish bilan bog`lash

Hamma kollej, hunar-texnika bilim yurtlari o'rta bilim  olishga moslashgan  ularda professional bilim ham beriladi. Bu dargohlarda umum maktabdagi fanlar o'tqaziladi shular orasiga kimyo ham kiradi.

Bu yerlarda:

- o'quvchilar umumtexnik va maxsus fanlar, hunar ta'limini tushunib egallaydilar;

- materialni har xil shakllarini umumlashtirib, hunarni o'rganganda va maxsus fanlarni o'qiganda aniqlaydilar

-o'quvchilarda maxsus professional mahoratni keltirib chiqishga qaratilgan.

Metodik talablar: bilishga asoslanish, fanlar orasidagi bog'liqlik, fanning professional yo'nalishi, nazariy xulosalar va umumlashmalarning amaliy yo'nalishi.

Dars davomida:

• o'quvchilarda kimyo tushunchalari va qonunlarini professional texnik sikl asosida tushuntirish;
• texnologik jarayonlarni chuqurroq tushuntirish;
• hunarga yaqin misollar keltirish;
• laboratoriya tajriba va amaliy ishlarida  hunar  olishga yaqinlashgan materiallar kiritish kimyo ko'pincha hunar texnika bilim yurtlarida birinchi kursda o'tqazilgan, bunda  avval qaytarish keyin mustahkamlash uslubi asos bo'lgan.

Ikkinchi kursda kimyo ko'pincha tugatilgan. Bilim yurti yo'nalishiga qarab kimyoga materiallar ham kiritilgan. Agar metall profilli bo'lsa  darsda ko'proq  metallar, qotishmalar, ularni  ishlash  va  sanoatda qo'llashga e'tibor berilgan.

Maktab kimyo o`quv fanining shakllanishi birdaniga vujudga kelmadi.

Buyuk olim D.I.Mendeleev tomonidan davriy qonunning kashf etilishi va davriy sistemaning yaratilishi kimyodan o`quv fanlarining vujudga kelishida muhim ahamiyat kasb etdi. D.I.Mendeleev o`zi yaratgan davriy sistema asosida "Kimyo asoslari" darsligini yaratadi. Bu darslik Rossiya oliy o`quv yurtlari uchun mo`ljallangan bo`lib, uzoq vaqt davomida undan foydalanib kelingan. D.I.Mendeleev o`rta maktab uchun katta shriftda uning soddalashtirilgan variantini yozishni ko`zda tutgan edi. Lekin davriy qonunni o`quvchilarning o`zlashtirishi qiyin, deb u ish amalga oshmadi.

Sobiq Ittifoqning dastlabki davrlarida maktab kimyosi fan dasturi va darsligini yaratish ustida Petrogradda V.N.Verxovskiy boshchiligida va Moskvada P.P.Lebedov boshchiligida ish olib borildi. V.N.Verxovskiy boshchiligida yaratilayotgan kimyo darsligida kimyoviy eksperiment bo`yicha kimyoviy bilimlarni o`qitish asos qilib olingan bo`lsa, P.P.Lebedov boshchiligidagi dastur va darslikni yaratishda kimyoning halq xo`jaligida qo`llanilishi asos qilib olingan. V.N.Verxovskiy dasturida kimyoviy simvolika, davriy qonunni o`rganishga alohida ahamiyat berilgan bo`lsa, Lebedov dasturida davriy qonunni o`rganish ko`zda tutilmagan, dars olib borish ham ko`zda tutilmagan, yozilgan darslikni ishchi kitoblari deb atalgan. Dastlab Lebedov dasturi kimyoning hayot bilan bog`lanishini ifodalagani uchun qabul qilingan, lekin dasturning aniq qurilish tizimi bo`lmagani uchun 1932 yilda V.N.Verxovskiy dasturi qabul qilindi va u asosida V.N.Verxovskiy, L.M.Smorgonskiy, Ya.L.Goldfarblar tomonidan birinchi barqaror darslik - "Anorganik kimyo" darsligi yaratildi va uzoq vaqt undan foydalanib kelindi. Sobiq ittifoq davrida O`zbekiston maktablarida rus tilidan tarjima qilingan kimyo darsliklaridan foydalanildi.