Jamiyatning ijtimoiy tuzilishi Ijtimoiy stratifikatsiya Исполнитель

Jamiyatning ijtimoiy tuzilishi.

 Ijtimoiy stratifikatsiya

1. Jamiyat va ijtimoiy tizim tushunchalari.
2. Jamiyatning ijtimoiy tuzilishi, sotsial stratifikatsiya va sotsial mobillik.

3.Hozirgi kun jamiyatining ko’rinishlari.

4.Mustaqil O’zbekiston respublikasining ijtimoiy tuzilishi.

Jamiyat va ijtimoiy tizim tushunchalari.

Jamiyat – kishilar hayotiy faoliyatining tarixiy rivojlanish shakli bo’lib, o’z tuzilishi jihatidan murakkab tizimni tashkil qladi. Bizning hozirda yashab turgan jamiyatimizni sotsial tizimning muayyan konkret shakli sifatida, uning funksional va rivojlanish qonuniyatini, har bir bo’lakchalarinig o’ziga xos tomonlarini, o’zaro munosabatlarini ilmiy jihatdan o’rganib, to’g’ri boshqarish muhim ahamiyatga egadir. CHunki, o’z vaqtida keyingi oqibati oldindan sotsiologik asosda tahlil qilinmagan va oldi olinmagan nuqsonlar jamiyat taraqqiyotining salbiy oqibatlariga olib keladi.

Sotsiologiya tarixda jamiyat – o’z ijtimoiy ehtiyojlarini qondiruvchi kishilar birligi sifatida tushunilgan. SHu bilan birga, jamiyat ayrim kishilarning birligiga emas, balki ijtimoiy munosabatlar majmuasi hamdir.

Sotsiologiya jamiyat to’g’risidagi ta’limot bo’lib, ijtimoiy tizimlar rivojlanish va funksional qonuniyatlari, harakatlantiruvchi kuchlarini o’rganuvchi fandir. U turli ijtimoiy hodisalar, jamiyat va tabiat o’rtasidagi aloqadorlikni, shuningdek, shaxs kishilarning ijtimoiy hulqi, uning elementlari va rivojlanish qonuniyatlarini o’rganadi.

Avvalo biz jamiyatni sotsiologik nuqtai-nazardan quyidagicha o’rganamiz:

1) Jamiyatning tuzilishi va tarkibi o’rganiladi (ya’ni jamiyat qanday kishilardan iborat, ular qancha va qanday sinf yoki tabaqalarga mansubligi ko’iladi);

2) Jamiyatda istiqomat qlayotgan kishilarning hatti-harakatlari nimalardan iborat (ya’ni, ularning o’zaro munosabatlaridagi xarakterlari ko’riladi). Bunda biz jamiyatda istiqomat qilayotgan kishilarning faoliyatlarini tasodifiy emas, balki aynan o’sha jamiyat qonuniyatlari asosida rivojlanib borishini ta’kidlashimiz kerak.

Jamiyatdagi kishilarning qanday tabaqalarga taqsimlanishi, ushbu jamiyatning qanday kishilardan iborat ekanligi, jamiyat ichki faoliyatida kishilarning o’zlarini qanday tutishlari va o’zaro munosabatlarning qay darajada ekanligi, alohida bir kishilarning hatti-harakatlarini qanday kuchlar boshqarib turishligi –kishilarning o’zaro munosabtlaridagi  xarakterining o’zagini tashkil etadi.

3) Jamiyat taraqqiyoti uning rivojlanishi nuqtai-nazaridan o’rganiladi. Dunyodagi barcha hodisalar vaqtlar o’tishi bilan o’zgaradi. Taraqqiyotning misli ko’rilmagan sur’atlar bilan rivojlanib borishi jamiyatdagi o’zga ikkinchi yoki uchinchi bir qadriyatlar bilan qorishitirib yubormoqda. Kechagi avlodning yashash tarzi bugungi avlodnikiga mos kelmay qolmoqda, bugungi avlodniki esa ertangi avlodning yashash tarziga mos kelmaydi. SHuning uchun jamiyatni to’liq tushunish uchun nafaqat uning tuzilishi va rivojlanishini, balki uning o’tmishini, ya’ni tarixini ham sinchiklab o’rganish, bu jamiyatning qanday tarkib topganligini, qanday shakllanganligini, rivojlanganligini bilish jamiyatni to’liq tushunmoqlikka imkon yaratadi.

Jamiyat ijtimoiy hodisaning umumiy va murakkab sistemasidir. Ijtimoiy faoliyatning belgilangan sotsial statusiga ega bo’lgan, o’zida ijtimoiy me’yor va qadriyatlarni aks ettirgan, individual sifatlarga /shaxsning ijtimoiy belgisi, qiziqishlari, qadriyatlar yo’nalishi, shaxs motivlari va hokazo/ ega bo’gan shaxslar jamiyatning elementi hisoblanadi.