Yetim bolalar bilan olib boriladigan faoliyat Исполнитель

Yetim bolalar bilan olib boriladigan faoliyat.

 1.Etimlikning kelib chiqishi sabablari.

2.Yetim bolalarning psixologiyasi.

3. Bola asrab olgan oila bilan olib boriladigan ijtimoiy-pedagogik faoliyat.

Tayanch tushunchalar: Etimlik,  “Etim” va “ ijtimoiy yetim, Bola asrab olgan oila,

Har qanday davlatda, har qanday jamiyatda ham ota-onasi qaramog’isiz bolalar bo’lgan, bor va bo’ladi ham. Bu holatda jamiyat va davlat bu bolalarning rivojlanishi va tarbiyalanishi mas’uliyatini o’z bo’yniga oladi.

Internat turidagi muassasalarda bola muammolarining o’rganish bilan shug’ullanayotgan pedagog va psixologlar shuni aniqlashdiki hayotning ilk davrlaridanoq yaqinlaridan ajralib qolish bolaning keyingi taqdirini oldindan belgilab berar ekan. Onasidan ayrilish va umuman yaqinlaridan ayrilib qolish bolalar rivojida katta ta’sir ko’rsatadi.

Bolalik insonning ruhiy bardoshliligi, hayotga qiziqishini, maqsadga intiluvchanligini ta’minlovchi asosiy xislatlarning shakllanish davridir. Bu ma’naviy xislatlar betartib shakllanmaydi, ular ota-ona mehri sharoitida, oila bolaga o’zi va boshqalar uchun mas’ul bo’lish, birovga kerakligini sezish sharoitida shakllanadi.

Ota-onasini yo’qotgan bola bu haqiqatdan ham fojeali olamdir. Ota-onaga ega bo’lish ehtiyoji bolaning eng kuchli ehtiyojlaridan biri.

 Ijtimoiy yetimlik muammosi aksariyat rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlarga xos muammo hisoblanadi.

Etimlikning barcha sabablarini sanab o’tish mushkul, chunki bu turli fan sohalari (tibbiyot, psixologiya,  ijtimoiyogiya, pedagogika va boshqalar) olimlari shug’ullanayotgan ko’p aspketli muammodir. Biroq asosiy 3 ta sababni ajratib ko’rsatsak bo’ladi:

1. Ota-onalarning (odatda onalarning) o’z vyaga yetmagan bolasidan voz kechish asosan go’daklik davridagi boladan
2. Uning ota-onasidan ota-onalik huquqini olib qo’ygandan so’ng bolani oiladan majburan ajratib olish
3. Ota-onalarning vafoti.

“Etim” va “ ijtimoiy yetim” degan tushunchalar bir-biridan farqlanadi. Yetim bolalar bu 18 yoshgacha ota-onasining biri yoki ikkovi vafot etgan bo’ladi.  ijtimoiy yetim-biologik ota-onaga ega bo’lgan, biroq ular turli sabablar uning tarbiyasi bilan shug’ullanmaydigan bolalar. Bu holatda unga g’amxo’rlik qilishni davlat va jamiyat o’z bo’yniga oladi.

SHunday qilib ota-onalar qaramog’isiz qolgan bolalarga ota-onalari:

-vafot etgan;

-ota-onalik huquqidan mahrum bo’lgan;

-bedarak yo’qolgan;

-muomalaga layoqatsiz;

-axloq tuzatish koloniyalarida jazo o’tayotgan;

-jinoyat sodir etishda ayblanib, xibsda bo’lgan;

-bola tarbiyasidan bo’yin tovlayotgan;

-bola vaqtincha joylashtirilgan shifo, ijtimoiy maskanlardan uni olib ketmayotgan bolalar kiradi.

Ularni boqish, ta’lim berish, himoyalash uchun qonun bilan belgilangan vasiylik shakllari mavjud.

Vasiy deganda muomalaga layoqatsizlarni shaxsiy va mulkiy huquqlarini qo’riqlovchi shaxs tushuniladi.

Etim bolalarga vasiylik qilish ikki yo’l bilan amalga oshiriladi-bolalaikka olish yoki davlat qaramog’iga topshirish.