Radiosignal qabul qiluvchi qo’rilmalar Исполнитель

Radiosignal qabul qiluvchi qo’rilmalar

REJA:

1. Radio qabul qilish asoslari.
2. Radiolakatsiyaning asosiy tushinchalari.
3. Radiolakatsion stantsiya qurish negizi.

Radio qabul qiluvchi - radiouzatkich yordamida fazoga tarqatilgan radioto‘lqinlami qabul qiladigan va kuchaytirib beradigan qurilmalar radio qabulqilgich deb ataladi.

Radio qabulqilgich antennasida turli radioto‘lqinlardan hosil bo‘lgan E.Ye.K. ichidan radiostansiya kerakli signallarni ajratadi, kuchaytiradi va tovush eshittirish apparati (radiokarnay, telefon, telegraf apparati va boshq.)ga ta’sir qiluvchi ancha past chastotali E.Ye.K.ga aylantiradi (detektorlaydi). Bu funksiyalarni radio qabulqilgich tarkibiga kiruvchi, kerakli chastotaga sozlovchi chastotali selektiv rezonans zanjirlari (tebranish konturli elektr filtrlar, hajmiy rezonatorlar), elektr tebranishlarini kuchaytirgichlar va detektorlar bajaradi. Bulardan tashqari, radio qabulqilgichda avtomatik rostlash zanjiri, qabul qilingan axborotlarni eshittirish (kamay, kineskop) va radio qabulqilgich ishini tekshirish (olchash asboblari, indikatorlar) jihozlari boladi.

Qabul qilinadigan signallarni modulatsiyalash (o‘zgartirish) turiga qarab, radio qabulqilgich detektorli, amplitudali, chastotali, fazali yoki boshqa tipda bolishi mumkin. Radio qabulqilgich ishining asosiy ko‘rsatkichlari:

Sezgirligi - kuchsiz radiosignallarni qabul qilish xususiyati;

Selektivligi - foydali signallarni begona radiochastotali tebranishlar (radio- xalaqitlar)ni bir necha martagacha pasaytirib, ulardan ajratib olish xususiyati;

Barqarorligi - qo‘shimcha operatsiyalarni, masalan, sozlash, qayta ulash va boshqalarni bajarmay uzluksiz qabul qilishni ta’minlash xususiyati.

Radio qabulqilgich vazifasiga (radioeshittirish, televizion, aloqa, radiolokatsion va boshq.), radiotolqinlarni qabul qilish usuliga (supergeterodin, regenerativ va boshq.), ish turiga telegraf, telefon radiopriyomnigi va boshq.), modulatsiyalash usuliga, qabul qiladigan radioto`lqinlar diapazoniga, energiya bilan ta’minlanish usuliga (o'zgaruvchan tok tarmog'i, batareya va boshq.) qarab xillarga ajraladi. Har qanday radio qabulqilgich quwati, sezgirligi, signallarni tanlovchanligi va boshqalar xususiyatlar bilan ifodalanadi.

Radio qabulqilgiclining tuzilish sxemasi 1-rasmda keltirilgan.

Bu yerda kirisli qurilmasi (KQ) qabul qiluvchi antennada liosil bolgan cheksiz radiosignallarning ichidan bizga kerakli chastotali signalni ajratib olish uchun ishlatiladi. Qabul qilingan signal yuqori cliastota kuchaytirgich yordamida kerakli quwatgacha kuchaytiriladi. Kuchaytirilgan radiosignal detektorga uzatiladi va detektor yordamida yuqori chastotali tashuvchi signaldan pasl chastotali xabar signali ajratib olinadi.

Radiosignaldan xabar signalini ajratib oluvchi qurilma demodulator (detektor) deb ataladi. Modulatsiyalangan radiosig­nal turiga qarab demodulator ham xuddi o'sha turda qurilgan bo'lislii kerak. Shu sababdan detektorlaruing amplitudaviy, chastotaviy, fazaviv va boshqa turlari ixtiro qihngan. Detektorda ajratib olingan signal kuchaytirilib, tcgishli o'zgartirgichlarga uzatiladi.