Umumiy o’rta ta’lim maktablarida fizikadan 1-darsni tashkil etish Исполнитель
- Скачано: 3
- Размер: 27.19 Kb
Umumiy o’rta ta’lim maktablarida fizikadan 1- darsni tashkil etish. 6-sinfda “Tovush hodisalari” bo’limining tuzilishi mazmuni va o’qitish metodikasining ilmiy-metodik tahlili.
O’zbekiston mustaqilligini qo’lga kiritgandan so’ng 1999-2000 o’quv yilidan buyon fizika fani VI sinfdan boshlab o’qitila boshlandi. Davlat ta’lim standartiga asosan VI sinfda fizikadan boshlang’ich ma’lumotlar berish, ya’ni tabiatda uchraydigan fizik hodisalar haqida ma’lumot berish ko’zda tutilgan.
VI sinfda fizika faniga xaftasiga 2 soatdan, jami 68 soat vaqt ajratilgan hamda quyidagi bo’limlarni o’rganish ko’zda tutilgan:
- Modda tuzilishi haqida dastlabki ma’lumotlar.
- Mexanik hodisalar.
- Jismlarning muvozanati. Oddiy mexanizmlar.
- Issiqlik hodisalari.
- YOrug’lik hodisalari.
- Tovush hodisalari.
1960 yillarda esa 6-sinfda fizika darsida quyidagi ma’lumotlar berilgan:
- Eng oddiy o’lchashlar (ruletka, tarozi toshlari, zichlik, yuzani o’lchash).
- Qattiq jismlarning ba’zi xossalari (kuch, dinamometr, bosim).
- Suyuqlik va gazlar (suyuqlikning idish tubiga bo’lgan bosimi, manometr, barometr, tutash idishlar, Atmosfera bosimi, Arximed kuchi, suv osti kemasi, havoda uchish, stranostatlar).
- Ish va energiya: ish, quvvat, bloklar, polistpastlar, richag, chig’iriq, qiya tekislik, foydali ish koeffitsiyenti, energiya, abadiy dvigatellar.
YUqorida keltirilgan ma’lumotlardan ko’rinib turibdiki, 6-sinf fizika darsida o’rganilgan materiallar bir-biridan tubdan farq qilgan. “Tovush hodisalari”, “YOrug’lik hodisalari” nomli boblar umuman o’rganilmagan.
Fizika tarixiga murojaat qilsak tovush hodisalarini o’rganish VIII-IX sinflarga to’g’ri kelgan. Masalan, 1938 yil G.I. Faleyev, A.Vlar tomonidan yozilgan VIII-sinf keyinchalik esa A.V. Pershkin tomonidan yozilgan IX-sinf fizika darsliklarida bayon qilingan. shuni aytib o’tish lozimki, mustaqillikka erishganimizdan keyin 1999-2000 o’quv yiligacha, O’zbekistonda fizika o’qitish 7-sinfdan boshlanar edi. Bu davrda “Ta’lim to’g’risida”gi qonun, yangi davlat ta’lim standartlari yaratildi. SHularni e’tiborga olib, 1999-2000 o’quv yilidan boshlab O’zbekistondagi barcha maktablarda fizikani VI-sinfdan boshlab o’rganishga kirishildi.
SHuni ham alohida ta’kidlab o’tish lozimki, fizikaning “tovush hodisalari” bo’limini o’rganish birinchi marta VI- sinf fizika kursi dasturiga kiritildi. Bo’lim materiallarini o’rganishga 5 soat vaqt ajratilgan bo’lib, bo’lim materiallari soatlarga quyidagicha taqsimlandi.