Fizika o’qitish metodlari va ularning turlari Исполнитель

Fizika o’qitish metodlari va ularning turlari. Induksiya, deduksiya, o’xshatish va modellashtirish.

Reja:

1.Fizika o’qitish metodlari

2.Fizika o’qitish metodlarining turlari.

3.Induksiya deduksiya .

4.O’xshatish va modellashtirish.

O’qitish  metodlari – o’qituvchi va o’quvchilarning qo’yilgan ta’lim maqsadlariga erishishga  yo’naltirilgan, o’zaro bog’langan faoliyatining tartibli usullaridir.

    Har bir o’qitish metodi usullar tizimi orqali amalga oshiriladi. Metodik  usul o’qitish jarayonida o’qituvchi  va o’quvchilarning alohida amallarini ifodalovchi element, metodning bir qismi hisoblanadi.

    Metodik usullarning ko’pligi ularni bir tizimga keltirishni talab etadi. Birinchi  navbatda  u yoki bu metodga taalluqli usullar ajratiladi. Biroq batafsil tahlil qilish metodik usullarning yanada umumiyroq guruhlarga ajratish imkonini beradi: mantiqiy, tashkiliy, texnik.

    Mantiqiy usullarga hodisalar va ob’ektlarning belgilarini aniqlovchi ularni farqi va o’xshashligiga qarab taqqoslovchi, xulosalar va umumlashtirishlarni shakllantiruvchi, muammolarni ilgari suruvchi usullar kiritiladi. Tashkiliy usullar, yordamida o’quvchilarning e’tibori, qabul qilishi va ishiga yo’nalish beriladi.

    Maxsus tarqatma materiallar qo’llaniladigan texnik usullar tashkiliy usullar bilan uzviy bog’liq (masalan, frontal tajribalar uchun – asbob va materiallar).

    Keyingi yillarda o’quvchilarning har tomonlama mustaqilligini va ijodiy layoqatini rivojlantirishdek maktab oldiga qo’yilgan yangi vazifaga bog’liq holda metodlarni o’quvchilar va o’qituvchilar faoliyati xususiyatiga qarab turkumlarga  ajratish takomillashdi, natijada, og’irlik markazi metodlarning ichki mohiyatiga ko’chdi.

    M.N.Skatkin va I.YA. Lerner o’zlari taklif qilgan turkumlarga ajratishda  beshta o’qitish metodini alohida ko’rsatib o’tishgan;

1) tushuntirish – tasviriy yoki axborot – ko’rsatmali;

2)  sermahsul; 3) muammoli bayon; 4) qisman izlanishli yoki evristik; 5) tadqiqotli.

Didaktikada ko’pincha metodlarni o’qituvchidan o’quvchiga ma’lumot uzatish usuli bo’yicha turkumlarga ajratish qo’llaniladi. SHuning uchun, asosiy o’qitish metodlari materialni o’qituvchi bayon qiladigan (hikoya, suhbat, tushuntirish, ma’ruza) va kitob (darslik, spravochnik, ilmiy – ommabop adabiyotlar) bilan ishlashdan iborat verbal (og’zaki), ko’rgazmali (demonstratsion, tajribalar, amaliy va statistik modellardan, plakatlar, rasmlar, diapozitivlar, dia - va  kinofilmlar va h.k. lardan foydalanish) va amaliy (laboratoriya ishlarini bajarish, fizik praktikumlar, sinfdan tashqari kuzatishlar va tajribalar, masala yechish va h.k.) metodlarga bo’linadi. Metodlarni darsda hal qilinadigan asosiy didaktik vazifalarga qarab turkumlarga ajratishni ham uchratamiz: bilimlarni egallash, malakalarni shakllantirish, bilimlarni amalda qo’llash, ijodiy faoliyat, bilim, malaka va ko’nikmalarni mustahkamlash, tekshirish metodlari.

YU.K. Babanskiy hamma o’qitish metodlarini uch guruhga bo’linishini taklif etadi:

1) o’quv-bilish faoliyatini tashkil qilish va amalga oshirish metodlari;      2) o’quv-bilish faoliyatini asoslash va rag’batlantirish metodlari;            3) o’quv-bilish faoliyatining saamradorligini nazorat qilish va o’z-o’zini nazorat qilish metodlari.

Hech bir metodni barcha o’quv masalalarni hal qilish uchun universal  va yaroqli deb hisoblash mumkin emas. Fizikadan o’quv-tarbiyaviy jarayonning samaradorlik sharti – dars maqsadi,  o’quvchilarning yosh xususiyatlari va boshqa omillardan kelib chiqqan holda turli xil o’qitish metodlaridan foydalanishdir.

O’quv ishini tahlil qilish va rejalashtirish uchun qator hollarda fizika o’qituvchisiga qator metodlarni o’quv jarayonining  bosqichlari bo’yicha turlarga ajratish afzalroq bo’ladi.