O`simliklarga zarar keltiruvchi organizmlar bakterialarning hayotiy shakli tuzilishi Исполнитель
- Скачано: 4
- Размер: 67.66 Kb
O`simliklarga zarar keltiruvchi organizmlar bakterialarning hayotiy shakli, tuzilishi
- Bakteriya hujayralarining shakllari va morfologik tiplari
- Bakteriya hujayrasining tashqi tuzilishi
- Bakteriyalarning sporalari va ularning hosili bo’lishi Bakteriya hujayrasining umumiy tuzilishi.
O`simliklarga zarar keltiruvchi bakteriyalar.Yer yuzida uchraydigan bakteriyalaraing 400 dan ortiq turi o'simliklami kasallantiradi. Qishloq xo'jaligi ekinlarida keng tarqalgan bakterial kasalliklarga karam poyasining bakteriozi, bodring bargining burchakli dogianishi, kartoshkaning qorason kasalligi, mevali daraxtlarning kuyishi kabilar kiradi.
O'simliklarda bakterial kasalliklar mavjudligi to'g'risida dastlabki ma'lumotlar XIX asrda M.S.Voronin (1866) tomonidan keltirilgan. T.J. Bar-ril (1839-1916) mevali daraxtlarning bakterial kuyishini bakteriyalar keltirib chiqarishini isbotlagan. O'simliklarning bakterioz kasalligini o'rganishda I.L. Serbinov, V.P. Izrailskiy, M.V, Gorlenko, K.I .Beltukova kabi olimlarning xizmati cheksizdir.
Hozirgi zamon ta'limotiga ko'ra,bakteriyalar yadroligicha - Procariota gruppasiga, Sarstvo - uvoqlilar - Muchota Bacteria bo'limiga, Eubacterla sinfiga, Eubacteriales tartibiga mansub.
Bakteriyalar bir hujayrali xlorofillsiz organizmlar bo'lib, tayyor orga-nik moddalar hisobiga geterotrof oziqlanadi. Qishloq xo'jaligi ekinlarida kasallik qo'zg'atuvchi bakteriyalar turli shaklda bo'lib, xivchinlari vo-sitasida harakatlanadi. Xivchinlar hujayraning oxirgi ikki uchida joylashadi. Fitopatogen bakteriyalarning o'lchami bo'yiga 0,5-4,5 mkm, eniga 0,3-0,6 mkm ni tashkil qiladi (2-rasm).
Bakteriyalar hujayrasining sitoplazmasi ko'p qavatli po'st bilan o'ralgan bo'ladi. Ayrimlarining hujayra po'sti shilimshiq bilan qoplangan bo'lib, qulay sharoitda shishadi.
Shilimshiq modda bakteriya hujayralarini noqulay sharoitdan, qurib qolishdan, quyosh nuridan himoya qiladi va patogenlik xossasini ifodalaydi (Pseudomonas, Xanthomonas).
Bakteriyalar hujayrasida haqiqiy yadro bo'lmaydi, u sitoplazma tarkibida mayda donachalar shaklida uchraydi. Bakteriyalar hujayrasi po'stidagi osmotik bosim kuchi ostida oziqlanadi. Parazitlik bilan hayot kechiruvchi bakteriyalar oqsil, qand moddalarni hosil qiluvchi fermentlarga ega bo'ladi. Bunday fermentlar qatoriga hujayra po'stini va pektin moddasini parchalovchi protopektinaza, oqsilni parchalovchi proteaza, kraxmalni parchalovchi amilaza, xlorofil donachalarini parchalovchi xlorofillaza, o'tkazuvchi naychalarni qoraytiruvchi tirozinaza kabilar kiradi.
Bakteriyalar zararlangan qoplovchi to'qimalar va bargdagi ustitsalar orqali o'simliklar to'qimasiga kiradi. Ayrim bakteriyalar suv yo'llari (karam bakteriozi), po'stloqdagi yostiqchalar orqali (meva raki) kiradi.
O'simliklarning bakteriyalar bilan kasallanishi ekologik sharoitga va o'simliklarning holatiga bog'liq. Ayniqsa, namlik ortiqcha bo`lgan sharoitda o'simliklarning kasallanish darajasi yuqori bo'ladi. Fitopatogen bakteriyalarning rivojlanishi uchun harorat 20-25°C bo'lishi normal hisoblanadi. O'simliklarning bakteriyalar bilan kasallanishi 5-100 haroratda boshlanib, 33-40°C da tugaydi. Ayrim fitopatogen bakteriyalar 40°C da nobud bo'ladi. Barcha bakteriyalar sun'iy oziq muhitida pH-7,0-8,0 bo'lgan kislorodli sharoitda yaxshi rivojlanadi.
