Qishloq xo 'jaligi ekinlarini kasalliklardan himoya qilish usullari va chora-tadbirlari Исполнитель

Qishloq xo 'jaligi ekinlarini kasalliklardan himoya qilish usullari  va chora-tadbirlari

1. Seleksiya - urug 'chilik usuli

 2.Agrotexnikaviy kurash usuli.

3. Biologik kurash choralari

 4.Kimyoviy kurash  choralari :  

 5.Fungitsidlar to'g'risida tushuncha.

6. O’simliklar karantini :  

       Qishloq xo'jaligi  ekinlari  kasalliklariga qarshi  kurash  choralarini to'g'ri belgilashda kasallikni keltirib chiqaruvchi mikroorganizmlar turini to'g'ri aniqlash,  ulaming biologik xossalarini  bilish  va  samarali  ta'sir qiladigan vositalardan to'g'ri foydalanish muhimdir. Kasalliklarga qarshi kurash choralari umumagronomik va ixtisoslashgan turlarga bo'linadi. Ekinlaming kasalliklarga chidamliligini va hosildorligini oshirishda turli o'g'itlardan me'yorida foydalanish,  navlami to'g'ri tan lash  bilan birga o'simliklar qoldig'idagi,  tuproqdagi,  urug'dagi va havodagi  infeksiya miqdorini  kamaytirishga qaratilgan tadbirlar muhim ahamiyatga ega. Ekinlaming kasalliklariga qarshi kurash choralari qo'llash usuliga qarab, profilaktika va davolash maqsadida o'tkaziladigan seleksion-urug'chilik, agrotexnikaviy, biologik, kimyoviy, fizik-mexanik turlarga bo'linadi.

          Seleksiya - urug 'chilik usuli. Qishloq xo'jaligi ekinlari kasalliklariga qarshi kurashning eng samarali usuli kasaIlikka chidamli navlami yaratish va  ishlab chiqarishga joriy qilishdir.  Bug'doy seleksiyasi borasida olib borilgan ishlar natijasida turli zamburug' kasalliklariga chidamli, hosildor

va oqsilga boy navlar yaratilgan.  Bug'doy va bug'doyiqni duragaylash natijasida nnr- 56,  186,  559,  599 duragaylari  yaratilgan.  Turlararo duragaylash usulida P. P. Lukyanenko tomonidan yaratilgan duragaylar qo'ng'ir zang kasalligiga chidamlilikni  namoyon qilgan.

           Seleksiya natijasida yaratilgan kartoshka navlarining 85% rak kasalligiga chidamli. ToshDAU olimlari AQSHning RatGers universiteti bilan hamkorlikda pomidor va bodringning kasallikka chidamli hosildor navlarini yaratish borasida ish olib borish natijasida pomidoming  Prinse Hyb navlarining fuzarioz  kasalligiga chidamliligi aniqlangan.  Seleksiya yo'Ii  bilan yaratilgan qand  lavlagining 14  ta yangi navi un-shudring, perenosporioz kasalliklariga chidamliligi aniqlangan. Seleksiya  ishlarining  samaradorligida,  kasallikka  chidamlilik xossasining saqlanib qolishida parazit zamburug'lar irqlarining  hosil bo'lmasligiga erishish maqsadga muvofiqdir.  Buning uchun urug'likni fitoekspertizadan o'tkazib turish,  ekinzorlardagi  ayrim kasallangan o'simliklami terib  olib yo'qotish,  faqat  sog'lom o'sim1iklardan urug' olish muhim ahamiyatga ega. Yetishtirilayotgan urug'lik Davlat standarti talablariga javob berishini  ta'minlash uchun o'z vaqtida nazorat qilib borish, ularda karantin kasalliklari tarqalishiga yo'l qo'ymaslik kerak. Urug'likning sifatini  ta'minlashda elita navlar asosiy ahamiyatga ega.  Elita urug'lar yuksak unuvchanlik va kasalliklarga chidamlilikni namoyon qiladi. Urug'lik yetishtirishda agrotexnika tadbirlarini to'g'ri yo'lga qo'yib,  sog'lom o'simIik o'stirishga erishish  kerak.  Sog'lom urug'lik keyinchalik zamburug'lar bilan zararlanmasligi uchun ulaming fitosanitariya holatini nazorat qilib borish kerak. Urug'lik  zamburug'lar bilan  zararlanmasligi  uchun  kontakt fungitsidlar bilan ishlov berish kerak. Urug' ichidagi infeksiyaga qarshi kurashish uchun sistemali ta'sir etuvchi  fungisidlardan  foydalaniladi. Elita va super elita navlaming qorakuya kasalligiga qarshi termik ishlov beriladi. Urug'lik ekin maydoni chidamsiz navlar va xo'jaligi ekinzorlaridan uzoqda joylashtirilishi, navlar almashinuvi muddatiga rioya qilinishi, ekin turining bir xiI  bo'lmasligiga erishish kerak.  Kartoshkani fitoftora, fuzarioz,  kalmaraz kasalliklari  belgilarining namoyon bo'lishiga qarab saralab borish zarur.  Urug'chilikdagi  sog'lomlashtirishga qaratilgan tadbirlar ekinzorlaming sog'lom bo'lishiga, hosildorlikning  16-40%ga ko'tarilishiga sabab bo'ladi.