Kosmonavtika predmeti Исполнитель

Kosmonavtika predmeti

1. Kosmos inson xizmatida.
2. Kosmonavtika predmeti.
3. Kosmonavtikaning shakllanishi haqida qisqacha tarixiy ocherk.

Insonning kosmosni o’zlashtirishi bilan bog’liq faoliyati unga ona sayyoramiz Yerning geologik boyliklarini, tabiat va iqlimini o’zgarishga katta imkoniyatlar yartadi. Inson Koinotdan Yerga nazar solib, uning naqadar mitti, noyob va go’zal qarorgoh ekanligini angladi. Shu bilan birga bu nazar orqali u, sayyoramiz hayotiga tahdid solayotgan ekologik, energetik va demografik muammolari ham butun boý-basti bilan ko’ra oladi. Oxirgi o’n yillar ichida kosmonavtika taraqqiyoti, Yerdagi bu muammolarni bartaraf qilishning yo’l-yo’riqlarini insonga ko’rsatibgina qolmay, bu ishda kosmonavtikaning  o’zi faol ishtirok etishi mumkinligini ham ma’lum qildi.         Xususan, Yerda energetik inqirozning oldini olish uchun, Quyosh energiyasidan foydalanish imkonini beruvchi yirik kosmik inshootlarning loyihalarini, demografik halokatdan qutilish uchun esa Yer atrofi zonasini “o’zlashtirish”- kosmik “mustamlakalar” qurishning rejalarini to’la hisob-kitobi bilan dunyo olimlari oldiga qo’ydi. Shu bois, insoniyat butun Yerdagi hayotga tahdid solayotgan ekologik muammolarning oldini olishda kosmonavtikaning yordamiga katta ehtiyoj sezmoqda.

Kosmosni o’zlashtirish bilan bog’liq barcha tadqiqotlar, sivilizatsiyamiz ijtimoiy hayotiga radioelektronikaning rivojlanishi qanday ijobiy ta’sir ko’rsatgan bo’lsa, shunday foydali ta’sir ko’rsatib, uning bugungi muammolarini hal qilishda juda katta xizmati borligiga hech qanday shubha yo’q! Faqat kosmik texnikagina insonga, uning uyi hisoblanmish Yerga tashqaridan qarab, sayyoramizning, shoir A.Oripov iborasi bilan aytganda, “kichik bir soqqa” ekanligini, mashhur sayyoh-olim T.Xeyrdal aytganidek, achchiq va zaharli dud chiqindilarni chiqarib yuborish uchun “mo’risining yo’qligini” va, shu tufayli, uning tabiiy qazilma boyliklari biz o’ylaganchalik bitmas-tuganmas emasligini aniqlashga imkon berdi. Binobarin, tabiat boyliklaridan katta tejamkorlik va ehtiyotkorlik bilan foydalanish lozimligini uqtiradi.

Kosmosdan turib Yerning biologik sferasining holati bilan tanishish, uning tabiiy resurslarini, o’rmon va qishloq xo’jaligi yer maydonlarini o’rganish va geologiya-qidiruv ishlari uchun maydonlarni belgilash kosmonavtikaning eng muhim vazifalaridan hisoblanadi. Mazkur yo’nalishlar boýicha ishlar, planetamiz ekologik muammolarini bartaraf qilish bo’yicha ham muhim ahamiyat kasb etib, raketa va kosmik texnika yordamida sayyoramiz bag’rida ko’payayotgan  va qayta ishlatib bo’lmaydigan zaharli va radioaktiv chiqindilarni Yerdan tashqariga uloqtirib tashlashni ham rejalashtiradi.

Shunigdek, kosmonavtika yaqin o’n yillar ichida, kosmosda yirik energetik qurilmalarni, xomashyo resurslarini ishlab chiqarish komplekslarini joylashtirish bo’yicha ishlari ham mo’ljallashtirmoqda.

Bularning barchasi kelajakda kosmik fazo, birinchi navbatda, Yer atrofi zonasi ham inson yashaydigan va faoliyat ko’rsatadigan muhitga aylanirishdan darak beradi. Yaqin kosmosni inson uchun xizmat qiladigan muhirga aylanirilishi, boshqacha aytganda, kosmosni ekologizatsiyalashtirish, ayni paytda ekologik inqirozlar global miqiyosda qamrab kelayotgan planetamizni ularning halokatli oqibatlaridan qutqarish borasida inson ko’rsatayotgan muhim faoliyatlaridan hisoblanadi.

Xususan, bugunga kelib, orbital stansiyalarda yuqori vakuum sharoitida o’ta toza metall qotishmalarini olish, noyob kiristallarni o’stirish, yuqori sifatli yangi qotishmalar va toza dorivor preparatlarni tayyorlash ishlari bo’yocha juda ko’p sonli eksperimental o’tkazilganligi ma’lum bo’ldi.

Xalq xo’jaligi uchun zarur bo’lgan ko’plab materiallarni ishlab chiqarishda, kelajakda Oyning va ayrim asteroidlarning tarkibiy materialllaridan foydalanish bo’yicha ham katta ishlar rejalashtirilmoqda. Aynan shu maqsadlarni ko’zlab, Oyda aholi yashaydigan va ishlaydigan stansiyalarning loyihalari bugun dunyo olimlari davrasida muhokama qilinmoqda.

Shuningdek, Yer atrofi fazosida eng yirik qurilmalarni, jumladan, “Quyosh fabrikasi” ni ishga tushirish bo’yicha ham real loyihalar tayyorlayotganligi, insoniyatni kelgusida energetik halokatdan xalos qilish kabi muhim gumanitar maqsadlarni ko’zda tutadi.