Astronomiya o’qitish metodlari Исполнитель
- Скачано: 9
- Размер: 170.35 Kb
Astronomiya o’qitish metodlari
- Astronomiya o’qitish mеtоdlаri vа ulаrni sinflаrgа аjrа Astronomiya o’qitish prinsiplаri.
- Astronomiya o’qitish tехnоlоgiyasi. Astronomiyani muаmmоli o’qitish.
- Astronomiya o’qitishning vоsitаlа Astronomiya o’qitishning shаkllаri.
Astronomik xulosalar kuzatishlardan olingan faktlarga asoslanadi. Shundan kelib chiqqan holda, astronomiyani bayon qilish o‘quvchilar tomonidan ma’lumotlami qabul qilish darajasiga ko‘ra ko‘rsatilgan faktlardan yoki ta’lim muassasasi sharoitida kuzatib bo‘lmagan hollarda astronomik observatoriyalarda kuzatishlar orqali olingan natijalarga asoslangan bo‘lishi kerak.
Ilmiy metodning asosini, o ‘quvchilarga, ulaming o ‘zlari tomonidan olib borilgan kuzatuv natijalarini chuqurroq tushuntirish va aniqliklar kiritib berish zarur.Agar o‘quvchilar tomonidan kuzatuv ishlari olib borilgan bo‘lsa, u holda qisqa savol-javob orqali, kuzatuv natijalarini tahlil qilish orqali, tuzatishlar kiritish orqali tushuntirib beriladi.Agar o‘quvchilar kuzatish imkoniga ega bo‘lmasalar, u holda ma’lumotlarni yoritish uchun kuzatuvlar asosida olingan materiallar kerak bo‘ladi. Bu holda materiallar imkon qadar ko‘rgazmaviylik asosida o‘quvchilarga batafsil tushuntirib berilishi kerak bo‘ladi.
Mavjud ma’lumotlardan faqatgina mavzuga mos keladiganlarini, aniq ma’lumotlar beradigan va tushunchalar hosil qiladiganlarinigina tanlab olish va ularni mavzuga mos ravishda qo‘llash muhim ahamiyat kasb etadi. Bular jadvallarga ham taalluqlidir. Masalan, Oy haqida tushuncha berilganda, aw al Oy sirtining umumiy ko‘rinishini, avvalombor to‘linoy davrini ko‘rsatish, undan keyin esa Oy sirtining xaritasini, undagi xususiyatlarini ochib beruvchi obyektlari tasvirini ko'rsatish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Shunga e’tibomi qaratish lozimki, aytilayotgan ma’lumotlar o ‘quvchilarda oz bo‘lsada, umumiy, to‘g‘ri tushunchalami hosil qilishi kerak.
Analiz - bir butunni, ya’ni yaxlitni qismlarga, bo’laklarga va
elementlarga ajratib, har birini alohida o‘rganib, nima ekanligini va
ularning funksiyalarini bilishdir. Bu metodni qo‘llash natijasida
butunni tashkil etgan qismlar, bo‘laklar va elementlaming butun
tarkibdagi o‘rni aniqlanadi. Analiz orqali predmet va hodisalaming
tarklbi, tuzilishi aniqlanadi.
Slntez-analiz tufayli ajratilgan qismlar, bo‘laklar va elementlernl o'zaro blriktirlb, ularni yaxlit bir butun holga keltirib, ular orasldagl aloqu va bog'lanishlani bilishdir.
Analiz va sintez bilish jarayonidagi bir, moddiy va mantiqiy
amalning ikki tomoni bo‘lib, ularni bir-biridan ajratib qo‘llab
bo‘lmaydi, chunki tabiatdagi va jamiyatdagi hamma narsalar,
jarayonlar ko‘p tomonlidir. Masalan, quyosh sistemasini tuzilishini o ‘rganishda, analiz metodi qo‘llaniladi. Quyosh sistemasi jismlarining o’zaro uzviy bog’liq holatlarini bilish, sintez metodi orqali amalga oshiriladi.
Umumlashtirish, abstraktlashtirish va oydinlashtirish. Tadqiqotchi o'rganayotgan predmet yoki hodisalar ustida olib brogan kuzatish va tajribalari, analiz va sintezlarini o‘z tafakkurida umumlashtiradi, abstraktlashtiradi va oydinlashtiradi. Tafakkurjarayonida yuz beradigan bu amallar ham, ilmiy bilishning
umumiy metodlarini tashkil etadi
Abstraktlashtirish - bu tadqiqot olib borilayotgan bir qancha
predmet yoki hodisalarga xos bo‘lgan xususiyatlar va xossalami
fikran e’tibordan soqit qilib, tadqiqot uchun zarur hisoblangan biror
belgi yoki xususiyatni ajratib olishdir.
Oydinlashtirish - umumlashtirish va abstraktlashtirish jarayonida ajratib olingan, e’tibordan soqit qilingan belgi va xususiyatlarini yana obyekt bilan bog‘lab, shu obyekt haqida aniq bir fikr hosil qilishdir. Demak, umumlashtirishdan abstraktlashtirishga va undan oydinlashtirishga o‘tish sodir bo‘ladi.